Salaysay na may Saysay

I was sitting in my favorite spot at the avung[1] when Manang Delia[2] approached me and asked me to help her son with his Filipino subject module. The topic was about Filipino Heroes. One of the activities in the module is about describing one's hero; the boy mentioned Rizal, Bonifacio, and so on. But since they are Ibaloys and members of the Onjon ni Ivadoy Association, Incorporated , I suggested that he should write about Mateo Cariño[3]; an Ibaloy chieftain who revolted against the Spaniards and fought for the ancestral lands of Ibaloys in the City of Baguio and Province of Benguet. And then I remembered my conversation with Manong Boy[4] at the avung. I was doing some data gathering for my research about burial practices and I happened to attend as part of my documentation process, the wake of the late Atty. Alfonso Pucay Aroco at the Ibaloy Heritage Garden in the City of Baguio and in Kabayan, Province of Benguet. Manong Boy mentioned that what I have witnessed might have be

  Ang tradisyonal na paghahabi ay ang paggawa ng tela sa pamamagitan ng pagpatong-patong (pahalang at patayo) ng mga sinulid na mayroong mausisang metodo sa paggawa at naaangkop sa kultura ang disenyo. Ang habi ay isa sa mga pangunahing gawain sa isang sinaunang komunidad na pinangungunahan ng mga kababaihan. Ang mga ito ay maaaring sumisimbolo sa pang araw-araw na buhay ng etnolingwistikong grupo nagmamayari nito; sa kanilang relihiyon o paniniwala, pagtatanim, pagaasawa, panganganak, atbp. Sa kasalukuyan ay buhay at mayabong pa rin ang kultura ng paghahabi sa Pilipinas, partikular sa Kordilyera. Bagaman may mga hinaharap na hamon ay patuloy ito na sumasabay sa kontemporaryong panahon. Isa sa mga tradisyonal na manghahabi sa lungsod ng Baguio at probinsya ng Benguet ay si Manang Cathy Ekid, siya ay mula sa etnolinggwistikong grupo na Can-eo Bontoc. Sa una ay kinokontrata lamang si Manang Cathy ng isang malaki at sikat na kumpanya na nagtitinda ng mga habi sa lungsod ng Baguio, ngunit

Kung ikaw ay nakahawak na ng isang libong pisong pera, mapapansin mo sa likod nito na may tatlong personalidad ang nakalagay rito. Isa sa tatlong personalidad na ito ay babae na ang pangalan ay Josefa Llanes-Escoda. Pero sino nga ba si Josefa Llanes-Escoda at bakit nga ba siya nasa likod ng Isang libong pisong-papel? Kilala si Josefa “Pepa” Llanes-Escoda bilang isang Social Worker na naglingkod sa mga Pilipino noong Ikalawang Digmaan Pandaigdig at sa pagtatatag ng Girl Scouts of the Philippines. Subalit hindi lamang ito ang nagging papel niya sa ating lipunan at kasaysayan. Ipinanganak noong ika-20 ng Setyembre taong 1898, si Pepa ay panganay sa pitong magkakapatid. Ang kanyang mga magulang ay sina Mercedes Madamba at Gabriel Llanes. Matalinong bata si Josefa, siya ay nagtapos ng kanyang elementarya bilang Valedictorian mula sa Dingras Elementary School at Salutatorian naman sa sekundarya mula sa Laoag Provincial High School. Nakapagtapos din siya ng kanyang kolehiyo na With Honors sa